Certyfikat F-Gaz - co to jest i do czego służy?

Certyfikat F-Gaz - to często wyszukiwana fraza w naszych czasach, z uwagi na powiązanie z popularnym i sztandarowym produktem OZE, masowo montowanym w dzisiejszych domach - jakim są pompy ciepła. Certyfikat F-Gaz ma potwierdzać, że osoba go posiadają - a jest nim z założenia ktoś zajmujący się obsługą urządzeń zawierających F-gazy - posiada odpowiednie przeszkolenie kwalifikacje i że jego działanie w tym kontekście jest bezpieczne. Urządzenia zawierające F-gazy to oczywiście pompy ciepła oraz klimatyzatory, rzadziej także inne systemy chłodnicze, np. przemysłowe. Więcej szczegółów znajdziesz w artykule.

Co to są F-Gazy?

F-gazy to inaczej gazy fluorowane. Jest to grupa mediów gazowych używanych w różnych gałęziach przemysłu, substancje bardzo pożyteczne, które umożliwiły znaczny postęp technologiczny na polu techniki grzewczej czy chłodniczej. F-gaz ożemy je znać z pomp ciepła lub klimatyzatorów, jako tzw. czynnik chłodniczy (choć dla ścisłości warto dodać, że nie każdy czynnik chłodniczy w systemie pompy ciepła jest F-gazem).

Jednakże stosowanie F-gazów musi być ściśle regulowane ze względu na pewne właściwości - mianowicie spory potencjał cieplarniany, czyli prościej - przyczynianie się do ocieplania klimatu. Z tego powodu Unia Europejska narzuciła obowiązek certyfikacji osób zajmujących się F-gazami - konkretnie poprzez Rozporządzenie UE nr 517/2014 ws. fluorowanych gazów cieplarnianych.

Przepisy odnośnie Certyfikatu F-gazów

Głównym przepisem na poziomie wspólnotowym, czyli obowiązującym we wszystkich krajach Unii Europejskiej jest wspomniane Rozporządzenie UE nr 517/2014 ws. fluorowanych gazów cieplarnianych. Jednakże nie jest to przepis ostateczny i stosowany bezpośrednio - wyznacza on jedynie kierunek prawodawstwa lokalnego i w każdym kraju lokalny parlament w drodze ustawy przyjął własne szczegółowe regulacje. Oczywiście lokalnie wydawane certyfikaty przez krajowe jednostki certyfikujące są akceptowane na terenie całej Unii Europejskiej.

Kto powinien mieć certyfikat F-Gaz?

Zgodnie z przepisami certyfikat F-gaz powinny posiadać:

• Przedsiębiorstwa zajmujące się dystrybucją, montażem oraz serwisem urządzeń zwiazanych z F-Gazami
• Pracownicy w/w firm - wykonujący montaże, serwisowanie, prace konserwatywne czy naprawy, ale także odzysk F-gazów z pomp ciepła, klimatyzacji czy agregatów chłodniczych

Można powiedzieć, że w dzisiejszych czasach posiadanie certyfikatu F-gaz oznacza dobre kwalifikacje zawodowe, oczywiście o ile posiadamy również praktyczną wiedzę nt powyższych czynności.

☑️✅ Jeśli podejrzewasz, że firma montująca lub serwisująca u Ciebie pompę ciepła nie jest profesjonalna - masz prawo zapytać o certyfikat F-gaz.

Jak zrobić certyfikat F-gaz dla siebie lub dla firmy?

Zrobienie certyfikatu F-gaz oznacza klasyczną ścieżkę -  polegającą na przeszkoleniu, po którym przystępuje się do egzaminu:

• Szkolenie / Kurs F-gazy : musi być przeprowadzone przez ośrodek szkoleniowy posiadający akredytacje (więcej informacji o takich ośrodkach można uzyskać w UDT). Obejmuje ono klasycznie - teorię + pewną część praktyczną w zakresie obsługi urządzeń zawierających F-gazy.
• Egzamin: odbywa się po ukończeniu szkolenia
• Rejestracja w bazie danych certyfikacji F-Gazów: po wpisaniu do rejestru otrzymujemy certyfikację i legalną możliwość pracy.

Międzynarodowe aspekty uprawnień F-gaz - w EU i poza

Certyfikacja wewnątrz UE, zgodnie z rozporządzeniem jest uznawana automatycznie. Posiadając uprawnienia F-gaz wydane w Polsce - można bez problemu i w pełni legalnie pracować w tym zakresie w całej Unii Europejskiej, w Niemczech, w Holandii czy w Austrii.

Uprawnienia F-gaz są jednak ,,produktem'' Unii Europejskiej, toteż w innych krajach nie muszą być automatycznie uznawane, choć na pewno posiadanie takiego certyfikatu samo w sobie byłoby atutem dla pracodawcy. Warto jednak pamiętać o tym, że uprawnienia wydany w kraju EU nie musi być automatycznie honorowany w Norwegii, Szwajcarii czy na Wyspach Brytyjskich po Brexicie.

Instytucja nadzorcza - gdzie po informację? UDT

Każdy krak sam na drodze implementacji "Rozporządzenia UE nr 517/2014 ws. fluorowanych gazów cieplarnianych - sam ustalił czy powoła nową instytucję nadzorującą realizację rozporządzenia czy też przypisze tą odpowiedzialność do jednej z działających instytucji.

• ✅ W Polsce instytucją sprawującą nadzór nad certyfikacją F-gaz jest UDT, czyli Urząd Dozoru Technicznego. Jest to również instytucja, która dostarcza najbardziej sprawdzonych  - i prosto ze źródła - informacji, dlatego warto na ich stronach szukać ewentualnych informacji nt szkoleń, terminów egzaminów czy zasad uzyskania samej certyfikacji.

Uprawnienia F-gaz - a gwarancja na pompę ciepła

☑️✅ Jest to bardzo ważna informacja jeśli planujesz montaż pompy ciepła.

Wielu producentów pomp ciepła, ale także klimatyzatorów w warunkach gwarancyjnych podaje jasno, że wymagany jest montaż przez osobę posiadającą uprawniania F-gaz. W przeciwnym wypadku może dojść do utraty gwarancji na urządzenie, co nie byłoby dobrą wiadomością po wydaniu kilkudziesięciu tysięcy złotych na pompę. Oczywiście to firma powinna zadbać o to, by posiadać uprawnienia F-gaz, a jej pracownicy byli certyfikowani - jednak w przypadku problemów pozostanie nam jedynie droga dochodzenia swoich praw u nieuczciwej firmy montażowej, bo ścieżka reklamacji u producenta może być zamknięta. A co jeśli po kilku latach firma ta nie będzie już istnieć? Warto więc upewnić się czy firma montażowa posiada certyfikat F-gaz.

Czy wszystkie czynniki chłodnicze w pompach ciepła to F-gazy?

☑️✅ Jest to bardzo ważne uzupełnienie. Do niedawna bezwzględna większość czynników chłodniczych w pompach ciepła była gazami fluorowanymi, czyli F-gazami - na które trzeba było posiadać uprawnienia.

Jednakże należy pamiętać, że popularny ekologiczny gaz - R290 nie jest F-gazem, nie podlega pod opisywaną certyfikację. Oznacza to, że do zajmowania się nim nie są wymagane uprawnienia F-gaz.

Lista najczęściej stosowanych gazów fluorowanych

Najczęściej stosowane F-gazy, czyli gazy fluorowane to:

• R134a - niegdyś bardzo popularny, dziś mniej, z uwagi na niekorzystny wpływ na środowisko
• R410a - bardzo popularny nadal czynnik, właściwie będący mieszanką R32 i R125
• R404a - ten gaz fluorowany to w zasadzie mieszanka R125, R143a, R134a
• R32 - ✅ dziś bardzo popularny, powoli wypiera inne gazy fluorowane, z uwagi na stosunkowo ekologiczne parametry
• R407C - dziś już rzadszy, ale nadal funkcjonujący w wielu pompach ciepła

_________________