W wielu krajach Zachodu, zwłaszcza w ośrodkach miejskich sterylizacja wody za pomocą lamp UV do wody w domach staje się wręcz standardem i o montażu lampy UV emitującej promienie ultrafioletowe myśli się na etapie budowy. Powstają także zbiorowe systemy filtracji wody UV w gminach lub miastach, pierwsze tego typu systemu filtracji wody ultrafioletem datuje się już na lata 80-te.
Czy jest to niezbędne? W niektórych regionach jak najbardziej, ale twierdzenie, że w każdym domostwie powinno się montować lampę UV do wody jest być może na wyrost.
Jeśli mamy wątpliwości - najlepiej skierować się do Sanepidu z prośbą o badanie wody. Po dostarczeniu próbki w ciągu kilku dni otrzymamy wynik wraz z informacją jak należy go interpretować. Sanepid powinien udzielić wówczas podstawowej informacji opartej na badaniu wody czy warto jest myśleć o tym rodzaju sterylizacji. Podstawowym kryterium wskazującym na taką konieczność jest obecność bakterii ze szczepu E-Coli.
Jeśli chciałbyś dowiedzieć się więcej na temat badań wody w Sanepidzie, ich kosztów oraz dostępności - poruszaliśmy tę kwestię w innym artykule.
✅ Jeśli występuje skażenie wody bakterią E-Coli - z pewnością lepszym wyjściem jest zainwestowanie w system odkażania wody i tu w zasadzie lampa UV do wody jest jedynym rozwiązaniem nie stosującym chemicznych substancji. Głównym i w zasadzie jedynym kryterium stosowania filtracji wody za pomocą UV jest obecność bakterii, najczęściej z grupy E-Coli.
Warto podkreślić, że kryterium jest sama obecność bakterii E-Coli w wodzie lub jej brak. Stężenie E-Coli w próbce wody - dotyczy jedynie tej próbki. Wiemy, że bakterie to organizmy żywe, namnażające się szybko (jeśli mają odpowiednie warunki) i obumierające szybko. Jeśli woda jest skażona E-Coli - to wystarczy poczekać tydzień lub miesiąc i powtórzyć badania. Wówczas wynik może wyjść zupełnie inny - np. dużo większy, ale może wyjść mniejszy.
✅ Do tego czy należy użyć filtra UV do wody - kwalifikuje obecność E-Coli w wodzie, a samo stężenie ma charakter wtórny.
Nie jest to jedyne wskazanie - sterylizacja wody za pomocą UV - powoduje usunięcie naleciałych z wodociągu zapachów, w tym zapachu chloru lub smaku. W tym wypadku, jeśli nie ma wskazań ze strony obecności bakterii lub grzybów w wodzie - możemy traktować taką lampę UV do wody do domu jako inwestycję w podwyższenie jakości życia, ale nie można powiedzieć, że jest to konieczne.
Jak każde urządzenie lampa UV do wody lub filtr do wody mają swoje wymagania. Bez obaw - są one jednak łatwe do spełnienia w większości miejsc w Polsce.
Woda, aby mogła być skutecznie sterylizowana za pomocą filtrów UV - musi być przezroczysta. Sterylizacja brudnej wody, zanieczyszczanej wizualnie - nie wchodzi w grę, ponieważ jest nieskuteczna. Dodatkowo zanieczyszczenia mechaniczne mogłyby uszkodzić żarnik lub przykleić się do tuby kwarcowej w lampie. Sterylizator montujemy więc - zawsze za pierwszymi filtrami, które są umiejscowione na wejściu wody do domu, nigdy przed. Muszą być to filtry mechaniczne, np. sznurkowe, dobrane wedle zapotrzebowania. W przypadku wody z wodociągu miejskiego woda z reguły spełnia pewne standardy, w przypadku wody ze studni być może będzie trzeba zastosować porządniejszy filtr.
✅ Wymogiem, który powinna posiadać lampa UV do wody pitnej w domu - jest atest PZH. W przeciwnym wypadku mamy do czynienia z lampą nie dopuszczoną do użytku z wodą pitną, która może być niebezpieczna dla zdrowia.
Inną kwestią jest zawartość żelaza w wodzie. W niektórych regionach jest ona zbyt wysoka - tj. przekracza poziom 0,2 mg/l. Jeśli mamy wątpliwości, należy przeprowadzić dodatkowe badania wody. W Polsce przepisy nakazują samorządom, aby sieci wodociągowe dostarczały wodę o zawartości żelaza nie wyższej niż 0,2 mg/l. Problem może pojawiać się w przypadku wody pobieranej bezpośrednio ze studni - bo tam ten poziom jest wyższy. Większość producentów lamp UV określa maksymalny poziom żelaza (określony jako bezpieczny dla samego sterylizatora) na 0,3 mg/l, jest to jednak już poziom, który nie jest optymalny dla zdrowia. W takich wypadkach byśmy mogli używać sterylizatora wody - należy montować również tzw. odżelaziacze.
Po czym poznać, ze poziom żelaza może być za wysoki i powinniśmy wykonać dokładne badania? Woda przybierz wówczas metaliczny posmak i zapach, w skrajnych wypadach nabiera rdzawych lub pomarańczowych przebarwień.
Przy badaniach wody często okazuje się, że żyjemy w regionie dotkniętym twardą wodą. Problem ten dotyczy większości mieszkańców Polski, ale także Czech, Słowacji, Niemiec czy Francji. Jedynie 15% powierzchni Europy obfituje w miękką wodę. Jeśli żyjemy w regionie z twardą wodą i wybieramy lampę UV do naszego domu jednorodzinnego - warto sprawdzić czy producent określa dopuszczalny stopień twardości wody.
Oczywiście twarda woda - powodując osady kamienia - na pewno nie poprawia skuteczności dezynfekcji wody za pomocą filtrów UV czy lamp UV. Kamień osadzając się na szkle kwarcowym - utrudnia przenikanie światła UV. W skrajnych wypadkach kamień może też przyczynić się do uszkodzenia urządzeń hydraulicznych - w tym także lamp UV do wody. Nie możemy jednak demonizować problemu - większość filtrów UV jest do tego przystosowana - a proces ewentualnego rozszczelnienia filtra trwałby zapewne latami.
✅ Jeśli żyjemy w regionie gdzie naprawdę stanowi to duży problem, można pomyśleć o zamontowaniu na wejściu wody przepływowego filtra twardej wody. To urządzenie bezobsługowe, które rozwiąże problem, a przy okazji ochroni także pozostałe części naszej instalacji wodnej oraz sprzęt mający kontakt z wodą - typu czajnik, pralkę czy ekspres do kawy przed szkodliwym działaniem kamienia.
✅ W praktyce dla małego domku jednorodzinnego, jeśli posiada on klasyczny układ - tzn. jedna kuchnia i jedna łazienka często wystarcza filtr UV do wody o mocy 30W. O większą lampę UV w takim układzie domu możemy pokusić się jeśli występuje w domostwie większa liczba osób korzystających z wody, np. 4-5 osób. Dodatkowym argumentem za większym filtrem UV do wody mogą być też ewentualne specyficzne problemy z wodą w danym regionie, np. świadomość, że w regionie występuje powracający problem E-Coli itd., obecność E-Coli w wodzie w sąsiedztwie itp.
✅ Dla większego układu - np. domku jednorodzinnego - który ma 1 kuchnię i dwie łazienki - już bezwzględnie proponuje się lampy rzędu 55W.
Tak wygląda to w praktyce, jeśli opisujemy to w sposób zrozumiały dla laików i uproszczony.
Dawka promieni UV do dezynfekcji wody pitnej - dla ciekawskich
Jeśli natomiast chcemy wchodzić w szczegóły - lampę UV do wody należy dobrać tak, by doza promieniowania ultrafioletowego wynosiła - min. 400 J/m² w przeliczeniu na przepływ wody, jaki występuje u nas na wejściu do domu. Absolutnym błędem, jest dobór przez osoby nie mające rozeznania w sprawie, do zużycia wody (np. w skali tygodnia lub miesiąca), które może być niewielkie (np. w domku letniskowym, w którym na co dzień nie przebywamy) - zamiast dobierać pod maksymalny przepływ jednostkowy na wejściu do domu, przeliczając go na l/h lub l/min. Również nie sama moc lampy wyrażona w Watach powinna decydować o doborze ponieważ rolę gra również wielkość samego sterylizatora i jego budowa, która pozwala na akumulację takiej czy innej objętości wody - która będzie poddana sterylizacji w danym momencie. Podając powyżej moc sterylizatorów potrzebnych do sterylizacji wody w domku jednorodzinnym - podajemy jedynie rząd, który w przypadku różnych producentów może się nieznacznie różnić. Naszym punktem odniesienia są filtry UV do wody NORDIC Tec.
Zdecydowanie warto odpuścić sobie lampy wykonane z tworzywa czy PCV do domu. Powinny być to porządne jednostki wykonane ze stali nierdzewnej. Chodzi przecież o wodę pitną i jedynie dobrej jakości stal nierdzewna zapewnia materiał nie reagujący i nie zanieczyszczający dodatkowo wody. Tworzywo i PCV jest materiałem tańszym, który świetnie sprawdzi się w przypadku sterylizacji wody do oczek wodnych lub stawów ogrodowych.
Należy również unikać lamp, które posiadają niestandaryzowane żarniki, których jest na rynku stosunkowo dużo. Jest to przeważnie słabej jakości import azjatycki. Warto mieć lampę z żarnikiem, który bez problemu kupimy w przypadku przepalenia. Warto przed zakupem zapytać sprzedawcy o symbol żarnika lampy i sprawdzić w internecie czy jest on stosunkowo łatwy do zakupu.
✅ Warto również zwrócić uwagę na to, czy sterylizator UV posiada jakikolwiek system wskazujący błąd pracy lampy UV do wody lub konieczność wymiany żarnika. Sterylizator zawsze posiada przetwornicę (zasilacz), który powinien być wyposażony w system sygnalizacji diodowej. Na rynku są dostępne lampy, które błąd pracy lampy (wynikający w większości przypadków z przepalenia żarnika) sygnalizują określonym sygnałem dźwiękowym. W większości przypadków jest to jednak rozwiązane za pomocą prostych oznaczeń świetlnych. W filtrach UV do wody marki Nordic Tec jest to rozwiązane w sposób prosty i praktyczny, tj. na przetwornicy widać 2 diody, zieloną - sygnalizującą pracę sterylizatora i czerwoną, która włącza się gdy występuje konieczność wymiany.
▶️ Bezwzględnie należy unikać lamp UV nie posiadających certyfikatu PZH. Filtry UV bez Atestu Higienicznego są w rzeczywistości filtrami przeznaczonymi do dezynfekcji wody, ale nie przeznaczonej do spożycia, mogą zawierać materiały szkodliwe dla człowieka, które przenikają do wody. Sprzedawcy o tym często nie informują, ponieważ nie jest to w ich dobrze pojętym interesie.
✅ Przed podjęciem decyzji - zapytaj sprzedawcę czy lampa jest certyfikowana i czy ma dopuszczenie do wody pitnej, czyli Atest PZH.
✅ W przypadku lamp do wody NORDIC TEC - w internecie zamieszczona jest obszerna instrukcja z fotorelacją - zawierająca duże i wyraźne zdjęcia, które dokumentują cały montaż lampy UV do wody - krok po kroku. Dzięki temu będziesz w stanie sprawdzić czy jesteś w stanie zrobić to sam, czy też potrzebujesz do tego instalatora. Wiele osób decyduje się na samodzielny montaż.
Filtr UV do wody należy zamontować przede wszystkich tak, abyśmy mieli później dostęp do niego - w celu przeprowadzenia podstawowych czynności serwisowych. Około raz na rok należy wymienić w lampie żarnik lub przeczyścić menzurę kwarcową (co zaleca się nawet częściej, niż raz do roku) - więc warto o tym pomyśleć wyznaczając miejsce montażu.
Bardzo ważna wskazówka: Montując lampę UV do wody na ścianie i podpinając go pod system CWU w domu , jak wyżej opisano, pamiętamy, że co jakiś czas potrzebujemy dostać się do lampy. Wyłączenie lampy UV i wymiana żarnika oraz w szczególności wyciągnięcie tuby kwarcowej chroniącej żarnik - może powodować ubytek wody. Aby uniknąć spuszczania wody z całej instalacji, co było by kosztogenne i absolutnie pozbawione sensu - należy z każdej strony lampy UV (na wejściu oraz wyjściu) zaopatrzyć się w zawory kulowe odcinające. Spowoduje to, że w przypadku jakichkolwiek problemów ze sterylizatorem będziemy mogli go odciąć od instalacji i puścić wodę alternatywnym obejściem.
W większości przypadków lampę UV tego typu można zamontować w dowolnej pozycji tj. w poziomie lub w pionie. Warto jednak lampę połączyć solidnie z instalacją, porządnymi rurkami usztywniającymi.
✅ Lampa UV do wody nie powinna być montowana z żadnymi giętkimi wężami, które jedynie dodatkowo ją obciążają.
Jest to bardzo częste pytanie jakie otrzymujemy od użytkowników lub osób planujących zakup systemu sterylizacji wody ultrafioletem. Odpowiedź brzmi jednoznacznie - ✅ nie jest to wskazane i odradzamy takie rozwiązanie.
Po pierwsze taka dezynfekcja wody jest nieskuteczna, nawet z kilku powodów - włączona lampa UV stanowi barierę dla bakterii i grzybów, która jest w zasadzie nie do przekroczenia. Przed lampą jednak mikroby te mogą się nadal spokojnie rozwijać, a wyłączanie lampy może powodować ich przenikanie do naszej instalacji, a potem rozwój nowych ich ognisk już za lampą UV. Po drugie żarnik osiąga swoją optymalną skuteczność dopiero po kilku sekundach. Te pierwsze kilka sekund przepływu - które miałoby uruchomić lampę to jednak spora ilość wody, która nie będzie realnie sterylizowana.
✅ Kolejnym powodem jest sama żywotność lampy czy raczej żarnika. Żarnik TUV emitujący promieniowanie ultrafioletowe nie jest tradycyjną żarówką i nie jest przystosowany do ciągłego włączania i wyłączania. Jest natomiast świetnie przystosowany do pracy ciągłej. Paradoksalnie przepali się dużo szybciej przy zbyt częstym włączaniu i wyłączaniu go, niż przy ciągłej pracy (także wielomiesięcznej). Znamy historię osób, które eksperymentowały z synchronizacją lampy z przepływem wody w hydroforze i z reguły żywotność żarnika UV skracała się do kilku tygodni (gdy w normalnych warunkach żarnik wymienia się średnio raz na rok).
Częstym argumentem za częstszym wyłączaniem lampy jest oszczędność energii. To zrozumiałe, zwłaszcza w czasach drożejącego prądu. Wydatek związany z konsumpcją energii elektrycznej warto więc wyliczyć przed zakupem. Np. Filtr UV do wody NORDIC TEC 55W ma pobór mocy rzędu 60-70W. Zużywa więc około 1,5-1,7 kWh na dobę, a miesięcznie ok. 45-50 kWh. Jest to miesięczny wydatek nie większy niż 40-60 zł licząc po rynkowych cenach prądu. Jeśli mówimy o lampie UV 30W - koszt ten spada do poziomu poniżej 30zł miesięcznie.
✅ Reasumując - sterylizator UV powinien pracować w systemie ciągłym - tj. 24/7. Sterylizator UV powinno się wyłączać z sieci jedynie w sytuacjach nieobecności dłuższych niż 1-2 dni. Odradzamy wyłączanie lampy na noc, na czas gdy jesteśmy w pracy, na czas gdy idziemy z psem na spacer i nikogo nie ma w domu - i w podobnych sytuacjach. Zalecamy wyłączanie UV gdy wyjeżdżamy na weekend lub choćby na 1 pełną dobę - taki zabieg z pewnością przysłuży się żywotności lampy.
W domkach jednorodzinnych najczęściej tak - sterylizacja UV zabija 99,9% mikroorganizmów typu E-Coli. W większych i rozległych instalacjach, jak np. budynki użytkowe z większą rozległością sieci wodnej (np. szkoły, centra handlowe, ośrodki wypoczynkowe, hotele itd) jednak często zdarza się, że E-Coli zdążyło stworzyć swoje ogniska w bardziej odległych częściach instalacji. Wówczas mimo sterylizacji wody wchodzącej do instalacji E-Coli rozwija się za lampą. Taka sytuacja oprócz montażu lampy UV odpowiedniej wielkości wymaga także oczyszczenia instalacji za pomocą odpowiedniego środka odkażającego opartego na podchlorynie wapnia. W domkach jednorodzinnych jednak, z uwagi na to, że instalacja jest mniej rozległa i praktycznie cała woda użytkowa kumuluje się w zasobniku do takich sytuacji dochodzi rzadziej i z reguły montaż lampy UV powinien pomóc.
Zapoznaj się również z innymi artykułami poruszającymi tematykę sterylizacji wody promieniami UV:
Dostępne
_____
Aktualizacja: maj 2024
Zostaw komentarz