Czym jest wskaźnik ODP w pompach ciepła?

13 Wyświetlenia 0 Lubię
Wysłany dnia: 2025-08-15
 

Pompy ciepła to nowoczesne urządzenia, które pozwalają efektywnie ogrzewać i chłodzić budynki, korzystając z energii z otoczenia. Są promowane i w zasadzie już postrzegane jako ekologiczna alternatywa dla tradycyjnych systemów grzewczych. Jednak, aby w pełni ocenić ich wpływ na środowisko, należy zwrócić uwagę na parametry związane z używanymi w nich czynnikami chłodniczymi. Obok współczynnika GWP jednym z kluczowych wskaźników jest ODP.

Co oznacza wskaźnik ODP w kontekście pomp ciepła?

ODP to skrót z angielskiego Ozone Depletion Potential, co tłumaczy się jako „potencjał niszczenia warstwy ozonowej”. Jest to wartość liczbową określającą, w jakim stopniu dany gaz przyczynia się do degradacji ozonu w atmosferze. Chodzi oczywiście o gaz użyty w pompie ciepła jako czynnik roboczy, nazywany często potocznie freonem (nie zawsze ściśle). Właściwie wskaźnik ODP odnosi się więc bardziej do czynnika chłodniczego użytego w pompie ciepła, niż do samej pompy.

Skala liczbowa wskaźnika ODP - jest ustalana w odniesieniu do czynnika CFC-11, dla którego ODP wynosi 1. Jeśli więc inny czynnik ma ODP = 0,1, oznacza to, że jego wpływ na warstwę ozonową jest dziesięciokrotnie mniejszy niż w przypadku CFC-11. Albo prościej - z punktu widzenia ekologii - im ODP jest niższe - tym lepiej. Najlepiej niech wynosi 0 (co jest możliwe).

Znaczenie ODP w pompach ciepła

Czynniki chłodnicze stosowane w pompach ciepła są odpowiedzialne za przenoszenie energii cieplnej w układzie - bez nich działanie pompy ciepła nie jest możliwe. W przeszłości używano gazów, które miały wysoki ODP, takich jak stary R12 czy R22, co prowadziło do niszczenia warstwy ozonowej. Jeszcze w czasach, gdy pompy ciepła raczkowały - w latach 70-tych i 80-tych XX wieku odkryto, że warstwa ozonu w atmosferze ziemskiej zmniejsza się. Wówczas gazy te nie były stosowane głównie w pompach ciepła - jako, że te urządzenia prawie nie występowały na szerokim rynku. Pojawiały się częściej np. w lodówkach czy w klimatyzacjach. W odpowiedzi na szybką degradację warstwy ozonu kraje Zachodu, pod przewnictwem Kanady - z wykorzystaniem struktur OZN doprowadziły do podpisania w 1987 tzw. Protokołu Montrealskiego, w którym szerego krajów zdecydował się zobowiązać do rezygnacji ze stosowania czynników chłodniczych z wysokim ODP. W 1987 w Montrealu protokół podpisało 47 krajów - w tym USA i ZSRR - a także wiele mniejszych państw, jak Polska. Później podpisały go kolejne państwa, dziś obejmuje w zasadzie cały świat (197 krajów).

Tak więc - obecnie obowiązujące regulacje – m.in. te, które wprowadził Protokół Montrealski – zakazują stosowania substancji o znaczącym potencjale niszczenia ozonu, dlatego nowoczesne pompy ciepła korzystają z czynników o ODP równym 0.

Jakie czynniki mają ODP = 0?

Większość obecnie stosowanych czynników chłodniczych w pompach ciepła, takich jak R410A, R32 czy R290 (propan), charakteryzuje się zerowym ODP. Oznacza to, że nawet w przypadku nieszczelności i przedostania się czynnika do atmosfery, nie będzie on bezpośrednio powodował niszczenia warstwy ozonowej. Jednak należy pamiętać, że te same czynniki mogą mieć wysoki wskaźnik GWP, wpływając na efekt cieplarniany - bo ODP nie jest jedynym współczynnikiem decydującym o tym czy dane urządzenie jest przyjazne dla świata.

Od jak dawna stosuje się współczynnik ODP?

Współczynnik ODP (Ozone Depletion Potential) został wprowadzony pod koniec lat 70. XX wieku, kiedy naukowcy zaczęli dokładniej badać wpływ freonów i innych substancji halogenowanych na warstwę ozonową.

Jako pierwszy pojęcie ODP opisał prof. Mario Molina i prof. F. Sherwood Rowland w 1974 roku w swojej pracy naukowej, w której wykazali, że związki CFC (chlorofluorowęglowodory) mogą powodować rozpad ozonu w stratosferze. Wskaźnik ODP stał się powszechnie używany w latach 80., gdy rozpoczęły się międzynarodowe działania na rzecz ochrony ozonu, zwłaszcza w ramach Protokołu Montrealskiego z 1987 roku. Dziś mówi się o nim nieco mniej niż np. o wskaźniku GWP (określającym wpływ gazu na tworzenie efektu cieplarnianego), ale może mieć to związek z tym, że po podpisaniu Protokołu Montrealskiego jednak większość krajów skutecznie podjęła działania mające na celu ograniczenie i wycofanie gazów z wysokiem współczynnikiem ODP (nawet jeśli zajęło to trochę czasu). Dziś pojawiają się już raporty naukowe, które odnotowują odbudowę warstwy ozonowej, a nawet, że przed rokiem 2100 można ona osiągnąć rozmiary porównywalne do stanu z roku 1970, pomimo trwającego rozwoju technologicznego.

Podsumowanie - współczynnik ODP

ODP to istotny parametr z punktu widzenia ochrony środowiska, określający wpływ czynnika chłodniczego na warstwę ozonową. W nowoczesnych pompach ciepła ODP zazwyczaj wynosi 0, co jest zgodne z międzynarodowymi regulacjami i celami ekologicznymi. Mimo to wybierając pompę ciepła, warto analizować nie tylko ODP, ale i GWP, aby urządzenie było zarówno bezpieczne dla warstwy ozonowej, jak i miało minimalny wpływ na zmiany klimatyczne.

BLOG:

Sprawdź także - wymienniki ciepła do czynników Nordic Tec:

 
Opublikowany w: Czynniki chłodnicze i Wymienniki ciepła do gazu, Pompy ciepła i wszystkie aspekty ich funkcjonowania

Zostaw komentarz

Kod bezpieczeństwa