Analiza - czyli badanie wody to czasem pierwszy etap w zapewnieniu domostwu wody dobrej jakości. Powinno się je wykonywać regularnie w szczególności jeśli chodzi o wodę ze studni. Otrzymując jednak wyniki badania wody na pewno pojawią problemy z ich prawidłowym rozczytaniem i zinterpretowaniem. Na które wskaźniki należy zwrócić uwagę, a które można pominąć? Kiedy należy podjąć działania i jakie to mają być działania? 🌊🧪🔬
Jeśli posiadamy wodę od publicznego dostawcy, tj. sieci wodociągowej - to z reguły zagrożenie otrzymaniem wody złej jakości jest mniejsze niż w przypadku wody z własnego ujęcia. Wiąże się to z tym, że przepisy krajowe oraz unijne dotyczące jakości wody nakładają na instytucje wodociągowe konkretne obowiązki w zakresie parametrów wody, co w praktyce oznacza obowiązek wstępnego uzdatniania tej wody i jej chlorowania.
☑️✅ Posiadanie wody z sieci wodociągowej nie gwarantuje jednak, że parametry wody zawsze będą wzorcowe, w szczególności zaś np. że woda nie będzie twarda. Zdarzają się także okresowe problemy np. z występowaniem skażeń typu biologicznego - głównie w kontekście E-Coli, Legionelli czy enterokoków. Mimo tego ryzyko jest obiektywnie mniejsze niż w przypadku wód gruntowych z własnych studni - ponieważ taka woda nie przeszła żadnego wstępnego uzdatnienia.
W przypadku posiadania własnego ujęcia wody - tj. wody ze studni - badania okresowe warto przeprowadzać w zasadzie regularnie. Dostępność badań wody ze studni jest stosunkowo łatwa, albowiem takie badania zlecić można nie tylko w specjalistycznych laboratoriach, ale także w powiatowych stacjach Sanepidu i nie są bardzo drogie. Najczęstszym problemem jaki ujawniają badania wody ze studni okazuje się stosunkowo duża jej twardość, ale także niestety skażenia biologiczne, głównie wspomniane wyżej bakterie E-Coli.
Dostępne
Poniżej dokonamy szybkiej analizy podstawowych pozycji wyników badań wody, wraz ze wskazówkami jak należy je insterpretować i co ewentualnie należy zrobić, aby danemu problemowi zaradzić.
Barwa wody ma znaczenie estetyczne, ale w gruncie rzeczy jest ona pierwszym sygnałem, że z wodą może coś być nie tak. Samo zabarwienie wody z reguły nie jest problemem, należy tutaj ustalić co jest przyczynom zmienionej barwy wody, ponieważ czysta woda, bez przekroczenia żadnych norm powinna być bezbarwna i bezzapachowa.
Jeśli barwa wody jest rdzawa, brązowa, czy jak niektórzy określają - ,,ruda" - może to świadczyć o wysokiej zawartości żelaza albo manganu. Nie jest to niebezpieczne dla zdrowia, ale dla armatury, yj. kotłów grzewczych, wymiennik - już tak, albowiem woda o wysokiej zawartości tych pierwiastków wpływa na ich szybszą degradację. Jak temu przeciwdziałać, podpowiemy w późniejszej części wpisu, gdzie odniesiemy się bezpośrednio do kwestii tych pierwiastków w wodzie, albowiem w wynikach badań wody powinny być ujęte w obrębnej pozycji.
W przypadku problemów z barwą wody, w większości wystarczają odpowiednie filtry, w tym z węglem aktywnym, który pozwala także na usunięcie niechcianych zapachów.
☑️✅ Normę stanowi wartość poniżej 1 NTU.
Mętność wody to inaczej określenie stopnia przejrzystości. Mętność mierzy się w jednostkach NTU. Jeśli nasze badania wykazały wyższą wartość niż 1 NTU - oznacza to, że woda jest mętna i należy temu przeciwdziałać.
Czy mętność wody jest problemem? Tak, faktycznie podwyższona mętność bierze się z zanieczyszczeń, zawiesin rozpuszczonym w wodzie. Są to pozostałości tkanek mikrobiologicznych rozkładających się w naturze, flory bakteryjnej itp. Mętna woda jest środowiskiem, w którym rozwijają się drobnoustroje, jest to więc niepokojący wskaźnik.
Warto dodać także, że jeśli mamy doczynienia z podwyższoną mętnością wody - ograniczone jest działanie bakteriobójczych sterylizatorów UV do wody, ponieważ wymagają one dużej przezroczystości wody, aby osiągać skuteczność.
Dobra wiadomość jest taka, że można łatwo wyeliminować problem mętnej wody, stosując mechaniczne filtry o nisżym wskaźniku mikronowym.
Normą jest dość abstracyjne pojęcie akceptowalności zapachu, oznacza to de facto, że zapach nie jest problemem tak długo jak jest znośny i akceptowalny. Wzorcem jest jednak brak zapachu, ponieważ zapach może świadczyć o zanieczyszczeniu, a czasem także o problemie z naszą instalacją.
Jeśli pojawia się problem zapachu spowodowany zanieczyszczeniem bakteryjnym - najlepiej zastosować w domu lampę UV. Eliminując źródło zapachu - zlikwiduje ona również i sam zapach. Jeśli jednak chodzi o inne zapachy - np. metaliczny, żelazisty lub intensywny zapach chloru - tutaj najlepsze są filtry węglowe, z węgla aktywnego.
☑️✅ Normę odczynu pH stanowi wartość od 6,5 do 9.
Odczyn pH to ważny wskaźnik także z punktu widzenia nie tylko ludzi, ale także systemu wody użytkowej w domu. Woda o odczynie pH równym 7 uznana jest za obojętną, a poniżej 7 - za kwaśną, która zaczyna być już mniej korzystna dla sprzętów i elementów armatury. Jesli nasze wskaźniki są poniżej 6,5-7 - oznacza to, że w naszym systemie elementy typu filtry, czy wymienniki mogą zużywać się szybciej oraz korodować. +
Warto zwrócić uwagę, że normą jest pH od 6,5 do 9 - jest to norma dość szeroka, ale nie cały ten przedział jest korzystny. Prawdopodobnie została tak określona, z przyczyn praktycznych, tak by publiczni dostawcy wody mogli mieć normy możliwe do spełnienia. W rzeczywistości woda o odczynie pH 7 wcale nie jest korzystna także dla ludzi, uznaje się, że najkorzystniejsza dla zdrowia człowieka jest woda o odczynie pH min. 8.
Odczyn pH wody można jednak zmieniać, da się go zarówno obniżyć (poprzed tzw. stacje demineralizujące) - jak też podnosić, stosując jonizatory do wody.
☑️✅ Norma twardości wody to pomiędzy 60 a 500 mg/l
Twardość wody to w uproszczeniu stopeń zawartości w niej pewnych pierwiastków, głównie chodzi o wapń i magnez - które mają potencjał do tworzenia osadów kamiennych, czyli tzw. kamienia kotłowego. Im większa zawartość wapnia i magnezu - tym twardszą wodę mamy i tym bardziej posiada ona potencjał do tworzenia kamienia, czyli de facto powolnego niszczenia naszej instalacji. Niestety większość terenów Europy zmaga się z problemem twardej wody. Twarda woda to w praktyce szybsze zużywanie się elementów kotłów, zasobników, ogrzewania, pralek, czajników czy ekspresów do kaw.
Czy twarda woda jest niebezpieczna dla ludzi?
W zasadzie nie, choć pewne wrażliwe osoby mogą mieć np. podrażnioną lub wysuszoną skórę po kontakcie z taką wodą. Jednak wapń i magnez nie są szkodliwe, a wręcz korzystne dla człowieka. Istnieją wręcz zalecenia lekarskie, aby woda spożywana przez człowieka nie była byt miękka.
Jak zaradzić problemowi?
Jest wiele rozwiązań. W przypadku ektremalnie twardej wody można rozważyć stacje demineralizujące, łatwo jednak przesadzić z nimi, np. je przewymiarować, toteż warto aby dobrał je fachowiec, ponieważ woda zbyt zdemineralizowana (zdejonizowana również może być problemem, dla instalacji). Niektóre tego typu stacje, czyli filtry jonowymienne, wymagają także dodatku soli do wody, czego my również jednak odradzamy.
Przy wyborze zmiękczacza warto kierować się tym kryterium - aby nie wymagał on dodatku soli, to najbezpieczniejsze rozwiązanie. Rozwiązaniem mogą być także prewencyjne filtry twardej wody np. BlueStream - które nie zmiękczają wody w standardowym tego słowa znaczeniu, ale zamieniają sole mineralne w aragonit, który traci zdolność do osadzania się w postaci kamienia.
☑️✅ Norma przewodności wody to wartość poniżej 2500 μS/cm
Przewodność wody to posiadanie przez nią możliwości przewodzenia energii elektrycznej, czyli - prądu. Jest to cenach ściśle powiązana z ilością jonów obecnych w wodzie. Wody lądowe z reguły mają niższą przewodność, wysoka przewodność jest cechą raczej wód morskich. W zasadzie jest to wskaźnik mniej istotny dla nas, rzadko dochodzi do jego przekroczenia, a bada się go głównie dla ogólnej oceny potencjalnego stopnia zjonizowania wody.
☑️✅ Norma utlenialności wody to wartość poniżej 5 mg O2/l
Wkaźnik utlenialności ukazuje umowną zdowność wody do absorbcji tlenu z nadmanganianu potasu. Analiza tego wskaźnika jest dość skomplikowana i w zasadzie zajmują się nią raczej specjaliści. Jednakże także laikom może on dać pewne wyobrażenie o ogólnej jakości wody z danego ujęcia, jeśli norma została przekroczona, najprawdopodobniej oznacza to zanieczyszczenie wody.
☑️✅ Zawartość żelaza w wodzie nie powinna wg normy przekraczać do 0,2 mg/l
Żelazo jako pierwiastek jest bardzo ważne, także z punktu widzenia zdrowia człowieka, jednakże normy żelaza zwłaszcza w wodzie ze studni głębinowych często jest przekroczona. Woda przybiera wówczas rdzawą barwę oraz przybiera metaliczny posmak i zapach. Spożycie takiej wody dla człowieka nie jest szczególnie niebezpieczne, ale dla sprzętów mających styczność z wodą już tak. Żelazo odkłada się na rurach i elementach układu - przez co sprzęty zużywają się dużo szybciej. Wliczać w to należy także drogie elementy układów grzewczych jak kotły gazowe czy pompy ciepła.
Woda z wysoką zawartością żelaza czasem bywa też kłopotliwa w codziennym życiu, w skrajnych sytuacjach dochodzi nawet do brudzenia prania.
Jeśli taki problem zaistnieje zaleca się stosowanie tzw. odżeleziaczy, są to specjalne filtry oparte na złożach usuwających żelazo z wody.
☑️✅ Normy zawartości manganu w wodzie to poniżej 0,05 mg/l
Mangan to pierwiastek, który również może być kłopotliwy, ponieważ podobnie jak żelazo wpływa na szybsze zużywanie się układów wodnych, czyli skraca żywotność sprzętów przez nas stosowanych - realnie przyczyniając się do finansowych strat. Podobnie jak żelazo nanosi na wodę pewną barwę i nieprzyjemny posmak, woda z wysoką zawartością manganu staje się niesmaczna.
Jeśli norma manganu w wodzie została przekroczona - na rynku istnieją specjalne filtry działające na podobnej zasadzie jak odżeleziacze - noszące nazwę "odmanganiacze".
☑️✅ Poziom jonu amonowego, czyli amoniaku - wg normy powinien być niższy niż 0,5 mg/l
Amoniak kojarzy się nam ze szkodliwą substancją, jednak w formie w jakiej jest rozpuszczony w wodzie - nie jest mocno niebezpieczny. Jego podwyższona obecność świadczy jednak o pewnym zatruciu wody. Może oznaczać bowiem przedostanie się nieczystości ściekowych do ujęcia wody.
Nie należy jednak panikować. Jeśli podwyższony jest wskaźnik jonu amonowego w wodzie, ale jednocześnie inne wskaźniki są w normie - nie musi to oznaczać skażenia wody, a być może chwilowe skażenie rozkładającą się materią roślinną, która występuje powszechnie w przyrodzie. Wskaźnik amoniaku należy traktować więc jako wskaźnik pomocniczy w określaniu poziomu skażenia wody i należy pamiętać, że amoniak rozpuszczony w wodzie nie jest sam w sobie szkodliwy.
☑️✅ Norma azotanów w wodzie wynosi przedział do 50 mg/l
Azotany, czyli produkty przemiany azotu i amoniaku, bardzo często występują razem ze związkami o podobnie brzmiącej nazwie: z azotynami, które są jeszcze bardziej szkodliwe.
Zbyt wysokie stężenie azotanów, czyli powyżej 50 mg/l, oznacza, że woda jest skażona i nie powinna być przeznaczona do spożycia. Jako substancja amoniakopochodna - może oznaczać, że doszło do skażenia ujęcia woda poprzez ścieki komunalne, ale także jakieś substancje chemiczne zawierające azot. Mogą być to np. nawozy z zawartością azotu.
Woda skażona w ten sposób wymaga konsultacji ze specjalistą, celem dobrania odpowiedniego systemu odkażającego. Mimo tego nie jest to nie możliwe, bardzo często wystarczają odpowiednio dobrane filtry odwróconej osmozy.
☑️✅ Norma zawartości chlorków to max. 250 ml/l
Chlorki w wodzie występują w zasadzie zawsze, jeśli mowa o wodzie naturalnego pochodzenia. Nie są niebezpieczne dla człowieka, jednak jak to często bywa - dla systemów wodnych i grzewczych już tak. Chlorki w wodzie są odpowiedzialne za degradację metali i występowanie korozji.
W przypadku potrzeby eleminacji nadmiaru chlorków stposuje się tradyjną odwróconą osmozę.
Powyższa analiza to pierwsza część badań wody, która nosi nazwę analizy fizyko-chemicznej, skupiającej się na zawartości określonych pierwiastków.
Jako osobną pozycję podaje się tzw. analizę mikrobiologiczną wody - która skupia się na nieco innym aspekcie, mianowicie na analizie wody pod kątem potencjalnych zanieczyszczeń biologicznych. Upraszczając badanie to ma dostarczyć informacji jakie bakterie ewentualnie występują w wodzie, a jest to dla zdrowia człowieka szczególnie istotne.
Standardowa analiza mikrobiologiczna wody skupia się na 3 rodzajach zanieczyszczeń, które omówimy po kolei:
☑️✅ Norma zawartości bakterii z grupy Coli to zero, tzn. absolutny brak bakterii.
Część bakterii Coli nie jest dla nas szkodliwa, biorąc pod uwagę, że niektóre ich grupy żyją nawet w przewodzie pokarmowym człowieka. Jednakże E-Coli w wodzie stanowi problem dla osób wrażliwych, a także częstoi dla dzieci oraz osób starszych, wywołując zatrucia, biegunki i wymioty. W niektórych przypadkach mogą być to zatrucia niebezpieczne wymagające kontaktu z lekarzem.
Z całą pewnością nie powinno się takiej wody spożywać (bez uprzedniego zagotowania), a najbardziej radykalne zalecenia odradzają nawet mycie naczyń taką wodą (nie wszyscy te zalecenia podzielają).
☑️✅ Norma zawartości pałeczki okręcznicy w wodzie to zero. Sama obecność - oznacza problem, nieważne w jakim stężeniu, ponieważ pałeczka okrężnicy szybko się namnaża.
Pałeczka okrężnicy, jako przedstawiciel bakterii kałowych oznacza zanieczyszczenie pochodzenia kałowego, co na terenach zasiedlonych przez człowieka, wbrew pozorom nie jest trudne. Objawy zatrucia pałeczką okrężnicy są podobne do bakterii z grupy Coli.
☑️✅ Norma enterokoków w wodzie to również zero.
Paciorkowcy czy enterokoki to również elementy pochodzenia kałowego, świadczące o skażeniu kałowym. Paciorkowce są nieco bardziej oporne niż np. pałeczka okrężnicy, ponieważ biologicznie są trudniejsze do neutralizacji, mają niezwykłą zdolność do wytrzymywania także trudnych warunków. Wywołują też dość niebezpieczne choroby takie jak np. zapalenie dóg moczowych.
Jeśli pojawiło się skażenie mikrobiologiczne wody - czyli np. jeden z 3 powyżej przedstawionych problemów to standardowe mechaniczne filtry nie pomogą. Stosuje się do tego urządzenia naświetlającye - czyli lampy UV. Są to w zasadzie tuby stalowe, w których znajduje się promiennik ultrafioletowy emitujący silne światło ultrafioletowe UV-C - które jak wiadomo niszczy tkanki żywe. W ten sposób z wody eliminuje bakterie oraz wirusy.
BLOG:
Jak działa uzdatnianie wody promieniami UV? Jak działają lampy UV do wody?
Czy dezynfekcja wody w ogóle jest potrzebna i dlaczego za pomocą UV?
Historia dezynfekcji wody promieniami UV - nowość czy stary wynalazek?
Warto stosować lampy UV do basenu? Dezynfekcja wody basenowej UV?
Lampa UV do wody w domu jednorodzinnym. Jak dobrać filtr UV do wody? Co trzeba wiedzieć?
Woda ze studni głębinowej. Potencjalne problemy i kwestia badań wody
Zostaw komentarz